Του Μανόλη Αρχοντάκη
Έχεις αναρωτηθεί ποτέ ποια είναι η κατάλληλη ψυχολογία που πρέπει να έχουν δύο εραστές, ούτως ώστε η σχέση τους να ανθίσει και να αναπτυχθούν πνευματικά, μόνο μέσω της αγάπης; Για όσους δεν το γνωρίζουν, θέλω να το πω ξεκάθαρα: «η αγάπη είναι ο πιο φυσικός διαλογισμός, ενώ ο διαλογισμός είναι μια υπερφυσική μορφή αγάπης». Σε αυτό το άρθρο θα εξετάσουμε πώς, όταν ένα ζευγάρι αγαπιέται βαθιά, μπορεί να επιτύχει εκτόξευση της συνείδησης και να φτάσει ακόμη και στη Νιρβάνα – χωρίς καμία διαλογιστική ή άλλη ασκητική πρακτική.
Όπως έχω εξηγήσει και στο προηγούμενο άρθρο μου Αγάπα με Ολο σου τον Εαυτο – Αλλα Χωρίς Προσκόλληση, η ιδανική νοητική στάση που πρέπει να διατηρεί κάποιος στο πνευματικό μονοπάτι είναι η μη προσκόλληση. Όταν λέω μη προσκόλληση, δεν εννοώ αδιαφορία. Η μη προσκόλληση στην αγάπη δεν σημαίνει ότι ο νους μας εφαρμόζει κάποιο τέχνασμα, όπως για παράδειγμα στον καθιστό διαλογισμό, όπου βλέπουμε τις σκέψεις να περνούν χωρίς να συγκεντρωνόμαστε σε καμία. Στην αγάπη, ο νους δεν προσκολλάται στα αντικείμενα των πέντε αισθήσεων, διότι έχει βρει άλλο επίκεντρο συγκέντρωσης – τον αγαπημένο μας. Αυτό συμβαίνει επειδή ο νους χάνει το ενδιαφέρον του για κάτι, όταν ανακαλύψει κάτι άλλο πιο πολύτιμο, και κατευθύνει το ενδιαφέρον του εκεί. Επομένως, αν βλέπουμε τον αγαπημένο μας ως Θεό, όλη μας η προσοχή θα στραφεί πάνω του. Έτσι δεν είναι;
Σε αντίθεση με τον καθιστό διαλογισμό ή άλλες ασκητικές μεθόδους, όπως η Γιόγκα, το Τάι Τσι, η Βιπάσσανα κτλ., όπου ο ασκητής προσπαθεί να συγκεντρωθεί και να μην προσκολληθεί σε τίποτα υλικό ή άυλο, με την αγάπη τα πράγματα είναι αλλιώς. Στις περισσότερες ασκητικές μεθόδους, όσο περισσότερο προσπαθεί ο ασκητής να αγνοήσει τις σκέψεις του, τόσο περισσότερο αυτές εμφανίζονται στον νου του. Ο ασκητής συνήθως λαμβάνει οδηγίες από τον δάσκαλό του για το πώς να παρατηρεί τις σκέψεις και να τις αφήνει να φεύγουν. Κι ότι θα δει κάποια αλλαγή στην άσκησή του και στη ζωή του, όταν ο νους του ηρεμήσει και σταματήσει να προσκολλάται. Υπάρχει αδιαφορία προς τα εγκόσμια όνο όταν κάποιος αναπτύξει μια φλογερή επιθυμία και πάθος για τον Θεό. Και όπως σου είπα, όταν αγαπάμε τον σύντροφό μας σαν Θεό, η αγάπη γίνεται το πιο χαρμόσυνο μονοπάτι που ένας αναζητητής μπορεί να ακολουθήσει.
Ποια είναι όμως η νοητική στάση και η ψυχολογία ενός εραστή ώστε να επιτύχει αυτόν τον στόχο της μη προσκόλλησης; Μέχρι τώρα είδαμε ότι πρέπει να αγαπάμε τον εραστή μας σαν τον Θεό. Αλλά μπορεί αυτό να συμβεί με όλους τους συντρόφους μας ή μόνο κάτω από κάποιες προϋποθέσεις; Ευτυχώς ή δυστυχώς, υπάρχει μία προϋπόθεση που πρέπει να ακολουθήσουμε. Αυτή είναι να είμαστε ο γνήσιος εαυτός μας και να ακολουθούμε τη φυσική μας ροπή. Να μη προσποιούμαστε, δηλαδή, την αγάπη, τη φροντίδα, τη σεξουαλική επιθυμία κτλ. μπροστά στον σύντροφό μας, αν δεν τις αισθανόμαστε. Αν ακούμε τη φύση μας, θα είμαστε αυθόρμητοι. Και το να είμαστε αυθόρμητοι και αληθινοί με τον αγαπημένο μας, μάς κάνει βαθιά ευτυχισμένους και γεμάτους θεϊκή χάρη. Επιπλέον, όταν η χαρά μας φτάσει στα ύψη, μετατρέπεται σε ευδαιμονία.
Όταν λατρεύουμε τον αγαπημένο μας σαν Θεό, οι νοητικές ικανότητες – της αντίληψης, της θέλησης και του συναισθήματος – λειτουργούν σε αρμονία. Και όταν βρισκόμαστε σε ενότητα σώματος, νου και πνεύματος, η συγκέντρωση φτάνει σε ύψιστα επίπεδα και η απελευθέρωση έρχεται στιγμιαία.
Αν θέλει κάποιος να αγαπήσει βαθιά, πρέπει πρώτα να σταματήσει να σκέφτεται τα αποτελέσματα και το τι θα κερδίσει από τον σύντροφό του. Για παράδειγμα, ο άντρας δεν πρέπει να σκέφτεται μόνο τη σεξουαλική επαφή και τι θα κάνει μαζί της στο κρεβάτι. Η γυναίκα, από την άλλη, δεν πρέπει να σκέφτεται το πορτοφόλι του άντρα, την ασφάλεια ή τη δύναμη που αυτός μπορεί να της προσφέρει. Αυτές οι επιθυμίες δεν είναι κατ’ ανάγκη κακές. Το πρόβλημα ξεκινά όταν κάποιος θελήσει να εκμεταλλευτεί τον άλλον και να τον χρησιμοποιήσει. Αυτό είναι που γεννά την προσκόλληση. Αν το ζευγάρι αγαπιέται αληθινά, μπορεί να κοιτάζεται στα μάτια – χωρίς να κάνει τίποτα – για ώρες, χωρίς να παρεμβαίνει καμία σκέψη που να τους διασπά την προσοχή. Αν όμως κάποιος αισθάνεται προσκόλληση ή αποστροφή προς τον σύντροφό του, είναι βέβαιο ότι τοποθετεί μόνος του εμπόδια στην πνευματική του εξέλιξη.
Ο σωστός εραστής ερωτεύεται χωρίς την παρέμβαση του εγώ του, ούτε επαινεί ούτε κρίνει, ούτε κερδίζει ούτε χάνει. Πρέπει να παραμείνει όσο πιο ταπεινός γίνεται με τον σύντροφό του. Με μία λέξη, θα λέγαμε πως πρέπει να τον θεωρεί «Θείο». Με το που τον αντικρίσει, πρέπει να νιώθει τόσο ικανοποιημένος που ούτε θα επιθυμεί κάτι περισσότερο, ούτε θα απορρίπτει τίποτα από όσα εκείνος είναι. Πρέπει να μείνει τελείως ικανοποιημένος.
Πρέπει να αισθάνεται τόσο καλά – και με τον εαυτό του και με τον σύντροφό του – ώστε να μη θέλει τίποτα να αλλάξει πάνω τους, τίποτα να παραιτηθεί, καμία καταπίεση, καμία προσπάθεια να κερδίσει κάτι ή να αποφύγει κάτι άλλο, είτε από τον εαυτό του είτε από τον σύντροφο. Δεν πρέπει να υπάρξει ίχνος πνευματικής «βίας» μέσα του. Αντίθετα, όλη τη δύναμη που σπαταλά κάποιος σε αυτά τα ανούσια πράγματα, πρέπει να την συγκεντρώσει σε ένα μόνο βλέμμα, σε ένα μόνο συναίσθημα: να λατρέψει τον σύντροφό του σαν να είναι ό,τι πιο θεϊκό υπάρχει. Η πλήρης αποδοχή του άλλου φέρνει τη μεταμόρφωση. Να λέει δυνατά ή σιωπηλά στον σύντροφό του, «Γενηθήτω το θέλημά σου», και να του παραδίδεται αμέσως.
Όποιος δεν καταφέρει να φτάσει σε αυτό το πνευματικό σημείο, αναγκαστικά καταφεύγει σε υποκατάστατα, για να νιώσει συγκέντρωση και ότι αγαπιέται. Γι’ αυτό τον λόγο οι περισσότεροι άνθρωποι αναζητούν τον πλούτο, τη φήμη, τη δύναμη, την ομορφιά και το ταλέντο. Έτσι αποκτούν πλήθος επιθυμιών που πρέπει να εκπληρώσουν – αλλά αργά ή γρήγορα συνειδητοποιούν ότι η ευτυχία και η ευδαιμονία δεν μπορούν να αγοραστούν. Η ευτυχία είναι αποτέλεσμα ενός ήρεμου νου. Και ο νους ηρεμεί και γαληνεύει όταν έχει υπερβεί όλες τις προσκολλήσεις.
Στη σημερινή εποχή, πολλοί άνθρωποι ξοδεύουν υπέρογκα χρηματικά ποσά σε τεχνικές που υπόσχονται να τους χαλαρώσουν. Οι περισσότεροι από αυτούς δεν αναζητούν τη λύτρωση. Αναζητούν ισορροπία, λίγη χαλάρωση και λίγη συγκέντρωση – κυρίως για να κερδίσουν περισσότερα χρήματα, να κοιμούνται καλύτερα ή να πετύχουν κάποιο στόχο. Παρ’ όλα αυτά, παραμένουν άδειοι μέσα τους. Φέρουν ένταση, φόβο – και φόβο πάνω στον φόβο.
Η ψυχή του πραγματικού εραστή είναι γεμάτη από θεϊκή αγάπη. Και όσο περισσότερο αγαπά τον σύντροφό του σαν Θεό, τόσο περισσότερο όλες οι αρνητικές σκέψεις και τάσεις διαγράφονται από τον νου του. Όμως για να τον αγαπήσει απόλυτα, πρέπει να του αρέσει απόλυτα, ώστε να πάψει ο διχασμός ανάμεσα στο καλό και το κακό. Αυτή την κατάσταση την ονομάζω «Θεία Λατρεία» – το να είσαι ουδέτερος προς όλα και όλους.
Η αγάπη φέρνει δύο πράγματα: φέρνει νίκη, φέρνει αθανασία. Η αγάπη είναι η μόνη εμπειρία στην οποία η ήττα είναι αδύνατη, επειδή η πρώτη προϋπόθεση για να είσαι ερωτευμένος είναι να παραδοθείς. Αν κάποιος παραδοθεί, πώς μπορεί να νικηθεί; Έχει αποδεχτεί ήδη την ήττα – πώς να τον νικήσεις; Και αυτό είναι το μυστικό της νίκης της αγάπης: δεν μπορεί να ηττηθεί.
Και η αγάπη είναι επίσης η μόνη εμπειρία στη ζωή που σου προσφέρει μια γεύση αθανασίας. Ολόκληρη η ζωή αλλάζει μέσα από αυτήν.
Μέσω της αγάπης νιώθεις ότι δεν είσαι μόνο το σώμα, αλλά κάτι περισσότερο. Μέσω της αγάπης αποκτάς επίγνωση του πνεύματός σου. Μέσω της αγάπης αποκτάς επίγνωση ότι ο χρόνος μπορεί να ξεπεραστεί – και η υπέρβαση του χρόνου είναι η κατάκτηση του θανάτου.
Αγάπα τον σύντροφό σου με πλήρη αποδοχή. Δημιουργήστε μια σχέση όπου ο εαυτός σου είναι ο άλλος και ο άλλος είναι ο εαυτός σου. Με αυτόν τον τρόπο θα γίνετε ένα, και χάνοντας την ατομική σας ψυχή, θα αποκτήσετε συμπαντική ψυχή. Τότε οι πύλες του Παραδείσου ανοίγουν – και η ευτυχία είναι η μόνη επιλογή.