Του Μανόλη Αρχοντάκη
Θέλεις να τα κάνεις όλα τέλεια; Ανησυχείς υπερβολικά μήπως κάνεις λάθη; Μήπως αναβάλλεις συχνά πράγματα επειδή δεν νιώθεις αρκετά έτοιμος ή ικανός; Αν δυσκολεύεσαι να ικανοποιηθείς με τον εαυτό σου, όσο κι αν προσπαθείς, ίσως να σε κρατά πίσω η τελειομανία.
Η τελειομανία μοιάζει με αρετή στην επιφάνεια: η προσοχή στη λεπτομέρεια, η επιδίωξη υψηλών προτύπων, η φιλοδοξία για το καλύτερο. Όμως, όταν η τελειομανία οδηγεί σε παράλυση ή συνεχές άγχος, παύει να είναι αρετή και γίνεται εμπόδιο. Πολλοί άνθρωποι προσπαθούν να τα κάνουν όλα «τέλεια» — και τελικά δεν ολοκληρώνουν τίποτα, ή χάνουν την ψυχική τους ισορροπία στην προσπάθεια.
Όταν διστάζεις, συνήθως σημαίνει ότι φοβάσαι να πάρεις ένα ρίσκο. Αναρωτιέσαι: «Είναι σωστό; Κι αν είναι λάθος;» Όμως, στην πραγματικότητα, δεν υπάρχει απόλυτο σωστό ή λάθος. Αυτό που λειτουργεί σε μια περίπτωση μπορεί να αποτύχει εντελώς σε μια άλλη. Αντί, λοιπόν, να βασανίζεσαι για το αν κάτι είναι σωστό, ρώτα τον εαυτό σου: ταιριάζει με τη στιγμή; Δρω κατάλληλα στην κατάσταση που βρίσκομαι τώρα; Αν κολλήσεις σε απόλυτες ιδέες περί καλού και κακού, θα παραλύσεις. Η ζωή δεν περιμένει μέχρι να πάρεις την τέλεια απόφαση. Μέχρι να αποφασίσεις, ίσως η ευκαιρία να έχει ήδη φύγει.
Από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου έχω αυτό το πρόβλημα και ιδιαίτερα με το αντίθετο φύλο. Πολλές φορές έτυχε να πέσω σε όμορφες γυναίκες, και στην πραγματική ζωή αλλά και online, και λόγω της τελειομανίας μου έχασα πολλές ευκαιρίες. Μέχρι να υπολογίσω όλα τα υπέρ και τα κατά, έχανα τις ευκαιρίες. Πολλές γυναίκες που ήθελα πολύ και ήμουν ερωτευμένος μαζί τους, παντρεύτηκαν και έκαναν παιδιά, μέχρι εγώ να πάρω την απόφασή μου.
Κάθε στιγμή στη ζωή είναι μοναδική και χρειάζεται αυθόρμητη, άμεση ανταπόκριση — όχι μια άκαμπτη ιδέα του τι υποτίθεται πως είναι το σωστό. Αν νομίζεις ότι δεν μπορείς να αποφασίσεις, ρίξε στον εαυτό σου ένα χαστούκι, τίναξε τα πόδια σου και πάρε μια απόφαση! Στην κοινωνία μας έμαθαν κανόνες: τι είναι καλό, τι είναι κακό;. Σπάνια μας ενθάρρυναν να απαντήσουμε στο παρόν με ειλικρίνεια και θάρρος.
Μη γίνεις σαν κι εμένα, και μη φοβάσαι να κάνεις λάθη! Τα λάθη είναι κομμάτι της ζωής. Αν ζεις αληθινά, θα κάνεις και λάθη. Έτσι μαθαίνουμε. Κανείς δεν γεννιέται με έτοιμο μυαλό. Η κατανόηση έρχεται μέσα από εμπειρίες – κι οι εμπειρίες περιλαμβάνουν αποτυχίες. Ένας άνθρωπος που φοβάται να κάνει λάθος, δεν αναπτύσσεται ποτέ πραγματικά.
Φυσικά, αυτός ο φόβος προέρχεται από τον τρόπο που μεγαλώσαμε – με την ιδέα ότι το λάθος είναι κάτι φοβερό. Αλλά αν πάψεις να το φοβάσαι, ο δισταγμός θα αρχίσει να φεύγει. Συμφιλιώσου με το λάθος. Δέξου το. Αρκεί να μην κάνεις συνέχεια το ίδιο. Κάνε καινούρια λάθη. Έτσι μαθαίνεις: με δοκιμή και σφάλμα.
Πάντως ένα είναι το σίγουρο: αν θες να πάρεις μια απόφαση και να είσαι από πριν 100% σίγουρος ότι θα πάει καλά, ακολουθείς τη λογική της τελειομανίας. Είναι σαν να θέλει κάποιος να βάλει πόδια σε ένα φίδι, για να σιγουρέψει ότι θα μπορέσει να κινηθεί. Ακούγεται λογικό. Αλλά η φύση του φιδιού είναι διαφορετική. Αν τα φίδια άκουγαν τις συμβουλές μας δεν θα μπορούσαν να κινηθούν ούτε εκατοστό. Το φίδι δε χρειάζεται να είναι τέλειο για να κινηθεί, κινείται όμως με τον τρόπο του, ακούγοντας τη φύση του.
Αν βάζεις στο μυαλό σου ιδανικά, και πώς μπορείς να γίνεις τέλειος, οδηγείσαι σε μια βαθιά νευρωτική συμπεριφορά. Και αν είσαι ειλικρινής και συνειδητοποιήσεις ότι δεν μπορείς να είσαι πάντα 100% σίγουρος για τους στόχους σου και τις ικανότητές σου, θα πέσεις σε μεγάλη κατάθλιψη, γιατί θα νομίζεις ότι έκανες κάτι λάθος.
Τώρα θέλω να σε ρωτήσω… Θα προτιμούσες να κάνεις κάτι τέλεια, ή θέλεις να είσαι ένα ολοκληρωμένο άτομο; Συνήθως όποιος θέλει να κάνει κάτι τέλεια, αναγκάζει τον εαυτό του να χωριστεί σε πολλά κομμάτια. Ο ίδιος δεν είναι ένας με τον εαυτό του. Κάθε επιθυμία οδηγεί και κάπου αλλού, και αυτός ο άνθρωπος δεν είναι ένα, είναι πολλοί. Αντιθέτως ένας ολοκληρωμένος άνθρωπος δεν ψάχνει την τελειότητα, αλλά δίνει όλο τον εαυτό του σε ό,τι κάνει.. Όλα τα μέρη της ψυχής του είναι ενωμένα με βαθιά συνεργασία. Η ενότητά του τού δίνει δύναμη.
Όσο πιο ενωμένος είναι κάποιος, τόσο πιο δυνατός είναι. Όσα πιο πολλά κομμάτια είναι, τόσο λιγότερο δυνατός είναι. Κανείς δεν θέλει τα κομμάτια του να μάχονται μεταξύ τους. Με αυτόν τον τρόπο ο ψυχισμός του βρίσκεται σε εμφύλιο πόλεμο, με το ένα κομμάτι να καταστρέφει το άλλο.
Άσε λοιπόν την αγάπη σου για τελειότητα και κάνε πράγματα απλά με μεράκι και αγάπη. Το τέλειο βρίσκεται πάντα στο αύριο. Το ικανοποιητικό τις περισσότερες φορές είναι δίπλα μας. Και αν μπορέσεις να δώσεις όλο σου τον εαυτό κάνοντας κάτι που σου αρέσει, τα κομμάτια του εαυτού σου ενώνονται και γίνονται ένα και αδιάσπαστο πράγμα. Αυτό πραγματικά θες να πετύχεις – πράγματα απλά και όμορφα! Και όπως είπε κάποτε ο Λεονάρντο ντα Βίντσι «Η απλότητα είναι η απόλυτη κομψότητα!»