Του Μανόλη Αρχοντάκη
Έχεις ποτέ νιώσει άσχημα χωρίς να ξέρεις τον λόγο; Ή μήπως έχεις έναν λόγο που νιώθεις άσχημα, αλλά παρ’ όλα αυτά δεν ξέρεις τι να κάνεις για να αισθανθείς καλύτερα; Επειδή κι εγώ έχω βρεθεί πολλές φορές σε αυτή την κατάσταση στη ζωή μου – άλλοτε με εμφανή λόγο κι άλλοτε χωρίς κάτι ξεκάθαρο – αφιέρωσα χρόνο σε εκτενή έρευνα για να ανακαλύψω τρόπους αυτοβοήθειας που πραγματικά λειτουργούν και είναι εύκολοι στην εφαρμογή τους, ώστε να νιώθει κανείς καλύτερα.
Σε αυτό το κείμενο θα σου παρουσιάσω 5 φυσικούς τρόπους που πιστεύω πως μπορούν να βοηθήσουν την πλειοψηφία των ανθρώπων να αισθανθούν πιο χαρούμενοι, να αυξήσουν την αυτοπεποίθηση και την ενέργειά τους, ενώ ταυτόχρονα να βελτιώσουν τη διάθεσή τους μέσα σε μόλις μισή ώρα. Όλοι αυτοί οι τρόποι είναι εύκολα εφαρμόσιμοι, ενισχύουν την υγεία και μπορούν να γίνουν μέρος της καθημερινότητάς σου.
Σου υπόσχομαι πως αν επιλέξεις έστω και έναν από αυτούς και τον εφαρμόζεις καθημερινά, θα νιώθεις τόσο ανανεωμένος, που η χαρά που θα αποκτήσεις θα ξεπερνά κατά πολύ την παροδική ευχαρίστηση που προσφέρουν συνήθειες όπως το κάπνισμα, η κατανάλωση αλκοόλ ή άλλες ουσίες. Η ενέργειά σου μπορεί να βελτιωθεί πάνω από 70%, το άγχος και οι φοβίες σχεδόν να εξαφανιστούν, και θα βιώσεις μια κατάσταση εσωτερικής ηρεμίας που άλλοι ίσως χρειάζονται χρόνια καθιστικού διαλογισμού για να επιτύχουν. Αν καταφέρεις να συνδυάσεις περισσότερους από έναν τρόπους, η αίσθηση ευφορίας θα είναι ακόμη πιο έντονη, κι εγγυώμαι πως θα θελήσεις να επαναλαμβάνεις τη διαδικασία κάθε μέρα.
Χωρίς περαιτέρω καθυστερήσεις, ας τους εξερευνήσουμε!
Γέλιο
Έχεις νιώσει ποτέ εκείνη την παράξενη αίσθηση, ειδικά τα πρωινά, όταν σηκώνεσαι βιαστικά από το κρεβάτι, ότι η ζωή μοιάζει σοβαρή και χαοτική; Νιώθεις πως πρέπει να ακολουθήσεις τους κανόνες της κοινωνίας, οι οποίοι συχνά φαίνονται παράλογοι, όμως ξέρεις ότι αν τους αγνοήσεις, μπορεί να δημιουργήσεις περισσότερα προβλήματα τόσο για σένα όσο και για τους άλλους.
Για παράδειγμα, ένας αστυνομικός που αστειεύεται συνεχώς ή γελάει δυνατά στη δουλειά του ίσως θεωρηθεί ακατάλληλος. Ένας γιατρός οφείλει να δείχνει σοβαρός, και ένας οδηγός λεωφορείου πρέπει να παραμένει συγκεντρωμένος. Η σοβαρότητα, λοιπόν, έχει τη θέση της, γιατί αλλιώς μπορεί να προκύψουν σφάλματα, ατυχήματα, ακόμα και απώλειες ζωής.
Ωστόσο, είναι εξίσου σημαντικό να θυμόμαστε ότι η ζωή δεν είναι μόνο καθήκοντα και ρόλοι. Όπως λένε οι Ινδουιστές, η ζωή είναι Λίλα – δηλαδή ένα παιχνίδι. Ενώ παίζουμε τους ρόλους μας, πρέπει να μη χάνουμε την επαφή με την αληθινή μας φύση. Όταν επιστρέφουμε σπίτι από τη δουλειά, καλό είναι να αφήνουμε πίσω τη “μάσκα” που φοράμε στον επαγγελματικό μας χώρο. Με την οικογένεια, τους φίλους μας και ακόμα και με αγνώστους, ας τολμήσουμε να γελάσουμε, να είμαστε αυθεντικοί και λιγότερο λογικοί. Η λογική συνδέεται με το μυαλό, ενώ το γέλιο, η χαρά και η αγάπη μας συνδέουν με την καρδιά. Μόνο όταν συνδεόμαστε με την καρδιά μας, μπορούμε να αγγίξουμε την καρδιά των άλλων.
Πώς να ξεκινήσεις:
- Το πρωί, αντί να βιαστείς να σηκωθείς, κάθισε μπροστά στον καθρέφτη για 1-2 λεπτά και γέλα με τον εαυτό σου. Κάνε γκριμάτσες και διασκέδασέ το!
- Διάβασε ανέκδοτα ή δες κωμωδίες στον ελεύθερο χρόνο σου.
- Τόλμησε να πεις ή να κάνεις κάτι παράλογο με φίλους ή την οικογένειά σου.Ή βάλε σε άλλη θέση τα έπιπλά του σπιτιού σου και κάνε την οικογένεια σου να σκάσει απο τα γέλια.
- Υποδύσου πως είσαι χαρούμενος, ακόμα κι αν δεν νιώθεις έτσι. Η επανάληψη δημιουργεί συνήθεια, και η συνήθεια γίνεται τελικά δεύτερη φύση.
Η ζωή είναι γελοία – και αυτό την κάνει υπέροχη. Μην ξεχνάς να βγάζεις τη μάσκα σου!
Τρέξιμο
Πολλές φορές συμβαίνει σε όλους μας είτε να τρέχουν οι σκέψεις μας στο μυαλό πολύ γρήγορα είτε, αντίθετα, να αισθανόμαστε νωθροί. Η πρώτη περίπτωση εμφανίζεται συνήθως μετά από στρεσογόνες καταστάσεις (π.χ. όταν πρέπει να δώσουμε μια ομιλία), ενώ η δεύτερη μπορεί να οφείλεται, για παράδειγμα, είτε σε καταθλιπτική διάθεση είτε απλά στο πρωινό ξύπνημα, όταν σηκωνόμαστε από το κρεβάτι. Οι λόγοι, φυσικά, ποικίλλουν, αλλά δε θα ασχοληθούμε με όλους εδώ. Συνήθως, αυτές οι δύο καταστάσεις μας κάνουν να νιώθουμε άβολα, και εδώ θα σου εξηγήσω πώς το jogging ή κάποια άλλη αερόβια άσκηση μπορεί να μας βοηθήσει.
Η άσκηση, γενικά, βοηθάει στο να νιώσουμε καλύτερα, αλλά το τρέξιμο ξεχωρίζει ως μία από τις πιο αποτελεσματικές. Χωρίς να μπω σε βάθος στη θεωρία του jogging, θέλω να σου αναφέρω ότι οι πρόγονοί μας, από την εποχή που ήταν συλλέκτες-κυνηγοί, έτρεχαν για να επιβιώσουν. Το τρέξιμο ήταν αναπόσπαστο μέρος της καθημερινότητάς τους. Αν δεν έτρεχαν, δεν μπορούσαν να επιβιώσουν. Έπρεπε να τρέχουν για να κυνηγήσουν ή για να ξεφύγουν από άγρια ζώα. Ήταν κομμάτι της ζωής τους. Το μυοσκελετικό μας σύστημα είναι φτιαγμένο έτσι ώστε να μπορούμε να τρέχουμε. Εκτός από τις σωματικές ασθένειες, η έλλειψη φυσικής δραστηριότητας, όπως το τρέξιμο, μπορεί να οδηγήσει σταδιακά και σε ψυχολογικά προβλήματα.
Έρευνες έχουν δείξει ότι 30-40 λεπτά τρεξίματος βοηθούν σημαντικά στη μείωση του άγχους, της κατάθλιψης και της κακοκεφιάς, ενώ ταυτόχρονα αυξάνουν την ευεξία. Σε μία μελέτη, 30 λεπτά τρεξίματος με ρυθμό που αντιστοιχεί στο 70%-90% του μέγιστου καρδιακού παλμού – ένας ρυθμός που οι περισσότεροι βρίσκουν απαιτητικός – αύξησαν την ενεργητικότητα, μείωσαν το άγχος, την κατάθλιψη, το αίσθημα κόπωσης και τη σύγχυση, ενώ βελτίωσαν σημαντικά τη διάθεση.
Όταν τρέχεις, είναι δύσκολο να σκέφτεσαι ή να ανησυχείς. Την ώρα που τρέχεις, απλά υπάρχεις. Είναι ένα είδος διαλογισμού, και μάλιστα από τους πιο φυσικούς που υπάρχουν. Το μυαλό σταματά να υπερλειτουργεί, και γίνεσαι απλός, σαν ένα ζώο – εσύ και η αναπνοή σου. Εσύ και η καρδιά σου. Εσύ και οι μύες σου.
Επιστημονικά δεδομένα δείχνουν ότι η σεροτονίνη – μια ορμόνη που περιλαμβάνεται και στα αντικαταθλιπτικά φάρμακα – αυξάνεται σημαντικά μετά την άσκηση. Το ίδιο συμβαίνει και με τα ενδοκανναβινοειδή, τα οποία παράγονται όταν τρέχουμε. Τα υψηλά επίπεδα αυτών των ουσιών αυξάνουν τη ντοπαμίνη, γνωστή ως η “ορμόνη της ανταμοιβής και της ευχαρίστησης”. Τα ενδοκανναβινοειδή, επιπλέον, μειώνουν την αίσθηση του πόνου, κάνοντας τους δρομείς να αντέχουν την κόπωση της άσκησης και να συνεχίζουν. Αυτές οι ουσίες έχουν παρόμοια δράση με την κάνναβη – εξ ου και η ονομασία τους – αλλά παράγονται φυσικά από το σώμα, προσφέροντας ευφορία χωρίς παρενέργειες.
Αν δεν μπορείς να τρέξεις, περπάτησε γρήγορα. Αν δεν μπορείς να περπατήσεις γρήγορα, περπάτησε αργά. Η κίνηση, σε κάθε της μορφή, είναι ωφέλιμη. Αφιέρωσε 30 λεπτά όποτε μπορείς, και το συναίσθημα της χαράς και της ευεξίας θα είναι στα χέρια σου!
Μασαζ
Ο τρίτος τρόπος με τον οποίο μπορούμε να νιώσουμε γρήγορα καλύτερα είναι το μασάζ. Το μασάζ μπορεί να μας το προσφέρουν άλλοι, αλλά, ακόμα καλύτερα, για να μην εξαρτόμαστε από τους γύρω μας, μπορούμε να κάνουμε μόνοι μας μασάζ στον εαυτό μας. Συνήθως, δεν χρειάζεται περισσότερος χρόνος από ένα δεκαπεντάλεπτο ή μισή ώρα για να νιώσουμε τα οφέλη του.
Το μασάζ είναι εξαιρετικό σχεδόν για όλες τις κοινωνικές ομάδες: για νέους, για αθλητές, για ηλικιωμένους, καθώς και για άτομα με σωματικά προβλήματα ή αναπηρία. Βοηθάει επίσης τους ανθρώπους που είναι αγχώδεις, εκείνους που δυσκολεύονται να κοιμηθούν ή ακόμη και αυτούς που ζορίζονται να ξυπνήσουν! Όποιος κάνει συχνά αρνητικές σκέψεις, δεν πιστεύει στον εαυτό του για να πετύχει τους στόχους του, έχει συχνές ανησυχίες ή παλεύει με παρανοϊκές σκέψεις, μπορεί επίσης να επωφεληθεί σημαντικά.
Με το μασάζ, ορμόνες όπως η ντοπαμίνη, η σεροτονίνη, οι ενδορφίνες και άλλες, που μας κάνουν να αισθανόμαστε ευτυχία, μπορεί να αυξηθούν έως και 30%. Το συχνό μασάζ ενισχύει την αυτοπεποίθηση, την ευφυΐα και μας γεμίζει χαρά, ενώ ταυτόχρονα μας “φορτίζει” με ενέργεια.
Υπάρχουν πολλοί τρόποι να κάνει κανείς μασάζ. Στο διαδίκτυο υπάρχουν πολλά βίντεο αυτο-μασάζ που μπορείς να αναζητήσεις. Θα σου πρότεινα να δεις μερικά, καθώς είναι δύσκολο να καταλάβεις τη σωστή τεχνική μόνο διαβάζοντας. Ξεκίνα τρίβοντας απαλά το σώμα σου, όπως θα χάιδευες ένα κατοικίδιο. Χάιδεψε τα πόδια σου, τις γάμπες, τα πέλματα, την κοιλιά, το στήθος και όλα τα σημεία του σώματος που μπορείς να φτάσεις.
Στη συνέχεια, χρησιμοποίησε τα χέρια σου πιέζοντας τους μύες σου. Για παράδειγμα, πίεσε με τους αγκώνες σου τους μηρούς, με τα δάχτυλά σου το στήθος και τις γάμπες σου. Μετά, κάνε κινήσεις σαν να ζυμώνεις το σώμα σου. Τέλος, χτύπα απαλά το σώμα σου με τις γροθιές σου, όπως θα χτυπούσες μια πόρτα.
Το μασάζ βοηθά στη ροή της βιοενέργειας, στη ρύθμιση της θερμοκρασίας του σώματος και στη βελτίωση της κυκλοφορίας του αίματος. Με μόλις 15 λεπτά μασάζ την ημέρα, μπορείς να νιώσεις έντονη χαρά και να ξεπεράσεις γρήγορα την κακοκεφιά!
Κρύο Μπάνιο
Το κρύο μπάνιο είναι ένας από τους πιο αποτελεσματικούς τρόπους που έχω ανακαλύψει για να νιώσει κανείς χαρούμενος σε χρόνο ρεκόρ. Τα τελευταία δέκα χρόνια κάνω σχεδόν πάντα ντους με κρύο νερό, και μπορώ να πω ότι έχω βρει την υγεία μου—τόσο σωματικά όσο και ψυχολογικά! Το πρωινό κρύο ντους έχει γίνει μια αγαπημένη μου συνήθεια, καθώς όχι μόνο μου φτιάχνει τη διάθεση για όλη τη μέρα, αλλά με γεμίζει ζωντάνια και ενέργεια. Έχω παρατηρήσει ότι όχι μόνο με αφυπνίζει το πρωί, αλλά και με βοηθάει να κοιμάμαι καλύτερα το βράδυ. Δύο σε ένα!
Το κρύο νερό ενεργοποιεί το συμπαθητικό νευρικό σύστημα, προκαλώντας την έκκριση ενδορφινών και νορεπινεφρίνης, οι οποίες μπορούν να μειώσουν σημαντικά τα επίπεδα άγχους. Το σοκ που νιώθει κανείς όταν τον αγγίζει το κρύο νερό τον φέρνει στο “εδώ και τώρα”, απομακρύνοντας τις αρνητικές σκέψεις. Ταυτόχρονα, αυξάνει σε μεγάλο βαθμό τη ντοπαμίνη, τη σεροτονίνη και την τεστοστερόνη. Μετά από κάθε κρύο μπάνιο, αισθάνομαι περήφανος για τον εαυτό μου και σκέφτομαι: “Το έκανα!”, νιώθοντας ένα ισχυρό αίσθημα ελέγχου και δύναμης.
Κάθε φορά που τελειώνω το κρύο ντους, νιώθω διαύγεια και συγκέντρωση στο μέγιστο! Δεν είναι τυχαίο ότι ο Σερ Τζον Φλόιερ, ένας Άγγλος ιατρός, έγραψε για την “θεραπεία της τρέλας με κρύα λουτρά”. Το κρύο μπάνιο αποτελεί έναν από τους πιο αποτελεσματικούς τρόπους ευεξίας, ανανέωσης και ανακούφισης από τον πόνο, καθώς οι ενδορφίνες εκκρίνονται σε πολύ μεγάλο βαθμό.
Πολλοί λαοί, από την αρχαιότητα έως σήμερα, γνωρίζουν τα οφέλη του κρύου νερού, αλλά μόλις πρόσφατα, χάρη στο διαδίκτυο, η πρακτική αυτή έχει γίνει πιο γνωστή.
Γενικά, το ζεστό νερό χαλαρώνει και καταπραΰνει, ενώ το κρύο νερό διεγείρει, αναζωογονεί και τονώνει. Ωστόσο, η παρατεταμένη έκθεση στο κρύο μπορεί να έχει αρνητικές επιπτώσεις, γι’ αυτό είναι σημαντικό να γίνεται με μέτρο. Αν είσαι συνηθισμένος μόνο στο ζεστό ντους, σου προτείνω να ξεκινήσεις με χλιαρό νερό. Σιγά-σιγά, μέρα με τη μέρα, μπορείς να μειώνεις τη θερμοκρασία και να αυξάνεις τη διάρκεια.
Αν έχεις την τύχη να ζεις κοντά σε ποτάμι, θάλασσα ή λίμνη, το κρύο μπάνιο στη φύση προσφέρει ακόμα μεγαλύτερα οφέλη, καθώς η ίδια η φύση είναι θεραπευτική. Ξεκίνα σταδιακά με κρύο ντους και, μέσα σε λίγες εβδομάδες, τόλμησε να βουτήξεις σε ένα κρύο ποτάμι.
Μην περιμένεις! Ξεκίνα από σήμερα—έστω και για 15 δευτερόλεπτα—να μειώνεις τη θερμοκρασία στο ντους σου και νιώσε αμέσως τη χαρά που σου προσφέρει!
Βότανα
Τα τελευταία δέκα χρόνια, έχω πειραματιστεί με δεκάδες βότανα. Δοκίμαζα το καθένα ξεχωριστά για εβδομάδες, προσπαθώντας να βρω λύσεις στα προβλήματά μου, κυρίως για το άγχος και την αναζήτηση περισσότερης χαράς.
Έχω δοκιμάσει πολλά βότανα που προτείνονται για τη μείωση του στρες και της στεναχώριας. Μέσα από εκτενή έρευνα στο διαδίκτυο και την ανάγνωση περίπου 20 βιβλίων για τα βότανα, κατέληξα στο συμπέρασμα ότι, πέρα από τη θεωρία, πρέπει κανείς να πειραματιστεί. Είμαστε όλοι διαφορετικοί, και αυτό που ταιριάζει σε έναν άνθρωπο μπορεί να μην λειτουργεί το ίδιο για κάποιον άλλο.
Προσωπικά, έχω δοκιμάσει τόσο χαλαρωτικά όσο και διεγερτικά βότανα. Το βότανο που βρήκα να ταιριάζει περισσότερο σε εμένα είναι το χαμομήλι. Για τη δική μου προσωπικότητα και σωματοδομή, το χαμομήλι λειτουργεί εξαιρετικά. Παρόλα αυτά, γνωρίζω φίλους και συγγενείς που το έχουν δοκιμάσει χωρίς να δουν ιδιαίτερα αποτελέσματα.
Σύμφωνα με την παραδοσιακή κινεζική ιατρική, η πικρή γεύση συνδέεται με το συναίσθημα της χαράς, ενώ επηρεάζει θετικά την καρδιά, το έντερο και τη γλώσσα. Βότανα που προτείνονται για την ενίσχυση της χαράς περιλαμβάνουν: σκουτελάρια, λεβάντα, χαμομήλι και κατιφέ.
Έρευνες πάνω στο χαμομήλι έχουν δείξει ότι έχει αντικαταθλιπτικές ιδιότητες, πιθανώς λόγω της ικανότητάς του να μειώνει τη φλεγμονή, που συχνά συνδέεται με την κακή διάθεση. Επιπλέον, μειώνει την κορτιζόλη, γνωστή ως “ορμόνη του στρες”, και ανακουφίζει από τα σωματικά συμπτώματα του άγχους, όπως οι μυϊκές εντάσεις και οι γαστρεντερικές διαταραχές.
Για εμένα, το χαμομήλι είναι ένα θαυματουργό βότανο! Όποτε νιώθω στρες, αρνητικότητα ή στεναχώρια, μια-δυο κούπες χαμομήλι αρκούν για να πετάξω στα σύννεφα! Αν δεν το έχεις δοκιμάσει, σε παροτρύνω να το κάνεις. Και αν δεν σου ταιριάζει, με λίγη έρευνα και πειραματισμό μπορείς να βρεις το βότανο που θα γίνει ο δικός σου φυσικός σύμμαχος στη χαρά.
Εύχομαι να βρεις τη δική σου ισορροπία μέσα από αυτές τις πρακτικές!