Του Μανόλη Αρχοντάκη
Έχεις αναρωτηθεί ποτέ αν μπορούμε να δράσουμε ελεύθερα; Αν μας ελέγχει το σύμπαν (μέσω των πλανητών ή των αστέρων) ή αν μας κατευθύνουν άυλες οντότητες; Και αν ισχύει αυτό, τι μπορούμε να κάνουμε για να φτάσουμε στη λύτρωση; Σε αυτό το άρθρο θα εξερευνήσουμε αυτά τα βαθιά και πολυδιάστατα ζητήματα, που είναι πράγματι πολύπλοκα…
Για να κάνω κατανοητό το θέμα, θα ήθελα να ξεκινήσω από τον μακρόκοσμο (δηλαδή το σύμπαν και τον “Θεό”) και μετά να περάσω στον μικρόκοσμο (δηλαδή τον άνθρωπο). Θα παρομοιάσω το σύμπαν με τον εγκέφαλο, όπου κάθε πλανήτης, αστέρι, ή ακόμα και κάθε γαλαξίας συνδέεται μεταξύ τους όπως τα όργανα στο σώμα ενός ανθρώπου. Ο εγκέφαλος επικοινωνεί με το συκώτι, τους πνεύμονες, την καρδιά κ.λπ., με τον ίδιο τρόπο που ο Θεός επικοινωνεί με τους γαλαξίες και τα ηλιακά συστήματα. Όλα τα αστέρια μοιάζουν με νευρικές συνάψεις στον εγκέφαλο, οι οποίες μεταδίδουν πληροφορίες σε άλλα μέρη που ανταποκρίνονται.
Όλα τα αστέρια σε ένα σύμπαν επικοινωνούν με τη Γη μέσω του φωτός, των ηλεκτρομαγνητικών κυμάτων, της ηλιακής ακτινοβολίας και πολλών άλλων συχνοτήτων. Όλα τα όντα, συμπεριλαμβανομένου του ανθρώπου, είναι ευαίσθητα σε αυτές τις επιρροές.
Θα ήθελα να παρομοιάσω τον Θεό με έναν ζωντανό οργανισμό, αντί για μια οντότητα που σκέφτεται με πρόθεση. Ο Θεός έχει επίγνωση με τον ίδιο τρόπο που κι εσύ έχεις επίγνωση στο χέρι σου ή σε ένα δάχτυλό σου. Το χρησιμοποιείς και το προστατεύεις, αλλά δεν κάνεις συνεχείς σκέψεις για αυτό, όπως δεν σκέφτεσαι τα κύτταρά σου, τους μύες σου, τους τένοντές σου, ή τη ροή του αίματός σου. Απλά τα χρησιμοποιείς. Αν όμως το σώμα σου πάθει κάτι, ανταποκρίνεσαι και αντιδράς. Αν υπάρξει κίνδυνος, εκατομμύρια ή δισεκατομμύρια κύτταρα από όλο σου το σώμα εστιάζονται σε ένα σημείο, καθώς τα καλείς να βοηθήσουν. Με τον ίδιο τρόπο, η Γη και όλοι οι οργανισμοί που ζουν σε αυτήν επικοινωνούν με τον Θεό, σαν να ήταν ένα δάχτυλο που πονά, το οποίο ο Θεός σφίγγει με το άλλο του χέρι για να απαλύνει τον πόνο.
Δεν αισθάνεσαι το συκώτι σου και δεν έχεις επίγνωση των νεφρών σου, αλλά παρόλα αυτά δουλεύουν για σένα. Μόνο μέσω του πόνου ή κάποιας ανωμαλίας στρέφεις την προσοχή σου σε αυτά και αντιλαμβάνεσαι την ύπαρξή τους.
Τα πάντα μέσα στο σύμπαν, που ο Παρμενίδης ονόμαζε “Το Ένα,” είναι ενωμένα. Σαν τον ιστό της αράχνης, αν τον αγγίξεις σε ένα σημείο, δονούνται όλα, και η αράχνη αμέσως στρέφει την προσοχή της. Αν πάθουμε κάτι, ακόμα και το πιο μακρινό αστέρι ίσως “κλάψει” για εμάς. Ας μην ξεχνάμε, όμως, ότι κι εμείς, με τον τρόπο μας, επηρεάζουμε, έστω και ελάχιστα, τους πλανήτες και τα σύμπαντα. Αν καταφέρουμε να στρέψουμε όλη την προσοχή μας σε ένα σημείο και να συγκεντρωθούμε σε αυτό, γινόμαστε τόσο δυνατοί όσο μια ατομική βόμβα.
Οι πλανήτες και τα αστέρια δεν μας αναγκάζουν. Μας ωθούν. Στην “Αυτοβιογραφία ενός Γιόγκι” του Σουάμι Γιογκανάντα, ο Σαντασίβα είχε πει κάτι πολύ σοφό όταν ρωτήθηκε πώς απέκτησε ψυχικές δυνάμεις: «Δεν κάνω ποτέ αυτό που θέλω να κάνω, γι’ αυτό πάντα κάνω αυτό που θέλω να κάνω.» Ίσως αυτή η απάντηση φαίνεται παράλογη, αλλά στην ουσία της δεν είναι.
Μόνο όταν είμαστε εγκρατείς, καταφέρνουμε να είμαστε πραγματικά ελεύθεροι. Όποιος πράττει ή εκφράζεται ανεξέλεγκτα, δεν έχει καμία ελευθερία. Το ότι σηκωνόμαστε το πρωί από το κρεβάτι δεν σημαίνει ότι είμαστε πνευματικά “ξυπνητοί.” Το ότι ενεργούμε καθημερινά θεωρώντας ότι έχουμε βούληση είναι συχνά μια αυταπάτη. Οι περισσότεροι άνθρωποι είναι πνευματικά “υπνοβάτες.” Μπορείς να το δεις στον εαυτό σου: ξυπνάς, φτιάχνεις καφέ μηχανικά, οδηγείς μηχανικά, δουλεύεις μηχανικά, τρως μηχανικά και συχνά περπατάς σαν υπνωτισμένος, χωρίς να ξέρεις καν πού πας.
Αν δεν ανεβάσουμε τη συνείδησή μας, δεν έχουμε ούτε 1% ελευθερία. Όσο πιο πνευματικά αφυπνιζόμαστε, τόσο πιο ελεύθεροι γινόμαστε.
Μια φορά, ένας αναζητητής επισκέφθηκε έναν σοφό άνθρωπο στην κατοικία του μέσα στη ζούγκλα. Ρώτησε τον σοφό: “Πόσο ελεύθερος είναι ο άνθρωπος;”
Ο σοφός χαμογέλασε και ζήτησε από τον άντρα να σηκωθεί όρθιος. Ο άντρας υπάκουσε.
“Σήκωσε το ένα σου χέρι”, είπε ο σοφός, και ο άντρας το έκανε.
“Σήκωσε και το άλλο σου χέρι”, πρόσθεσε ο σοφός. Ο άντρας σήκωσε και το δεύτερο χέρι του.
“Ωραία”, είπε ο σοφός. “Τώρα σήκωσε το ένα σου πόδι από το έδαφος.” Ο άντρας σήκωσε το ένα του πόδι.
“Τώρα”, συνέχισε ο σοφός, “σήκωσε και το δεύτερο πόδι σου από το έδαφος.”
“Μα δεν μπορώ”, απάντησε ο άντρας.
“Τότε έχεις την απάντηση στην ερώτησή σου, παιδί μου”, είπε ο σοφός.
“Ο άνθρωπος είναι ελεύθερος μέχρι ενός σημείου, αλλά πρέπει πάντα να κρατά το ένα πόδι του στο έδαφος. Μόλις μπορέσουμε να αποσπαστούμε από όλες τις δυνάμεις που δρουν γύρω μας και μέσα μας, τότε φτάνουμε στο σημείο μηδέν, και η αληθινή ελευθερία έρχεται.”
Επίσης, μια σκέψη που επαναλαμβάνεται στο μυαλό μας σαν εμμονή αποκτά δύναμη. Οι Χριστιανοί τις αποκαλούν “δαιμόνια,” ενώ οι εσωτερικοί κύκλοι τις ονομάζουν “σκεπτομορφές.” Τέτοιες σκέψεις είναι δύσκολο να διαλυθούν, εκτός αν έχουμε τη βοήθεια ενός πνευματικού δασκάλου ή καταφύγουμε σε πρακτικές όπως η νηστεία, η αγρυπνία, ο διαλογισμός και η προσευχή.
Με τις ίδιες αυτές τις μεθόδους μπορούμε να πετύχουμε τη λύτρωση και να αξιοποιήσουμε το μέγιστο δυναμικό μας, αφού με αυτές τις ασκήσεις καταφέρνουμε να εστιάσουμε την προσοχή μας, να αφυπνιστούμε και να γίνουμε ο εαυτός μας – όπως πραγματικά είναι – καθαρός και ελεύθερος!